Madeleine Prinsen wint vrijwilligersprijs

Ergens in het najaar van 2002 droeg ik Madeleine voor, voor de jaarlijkse Tilburgse vrijwilligersprijs. De commissie nomineerde haar, samen met 4 andere vrijwilligers. Wat volgde was een spannende maand waarin inwoners van Tilburg mochten stemmen wie de prijs het meest verdiende.

Op zaterdag 7 december werd door onze voormalige burgemeester Johan Stekelenburg de prijs aan Madeleine uitgereikt; ze had de meeste stemmen gekregen. We hebben die avond met de fietslesvrijwilligers én haar 'aanhang' van RCPC een feestje gebouwd. Het was een fantastische manier om Madeleine in het zonnetje te zetten. Ze verdiende het!

In de bekendmaking van de verkiezingen op 19 oktober schreef het Brabants Dagblad het volgende:

Zoon zegt "Hoe kan fietsen nu 'niet netjes' zijn voor vrouwen???"

Jongste zoon Sofian, 14 jaar, vroeg vandaag waar de presentatie over gaat die ik aan het voorbereiden ben voor de Velo-city conferentie deze week in Sevilla.

Ik vertel hem over ongelijkheid in fietsgebruik in de wereld tussen mannen en vrouwen. In alle landen, behalve Nederland en Denemarken, is het percentage mannen dat fietst vele malen hoger dan het percentage vrouwen. (toegegeven van China weet ik het niet; als iemand cijfers heeft hoor ik het graag!). Ik vertel hem ook over een aantal redenen waarom vrouwen zoveel minder fietsen.

Hij kan het niet geloven en zegt "Hoe kan fietsen nu 'niet netjes' zijn voor vrouwen??? Ik vind het heel raar!"

Ik ben blij dat hij er zo over denkt. Laat zien hoe anders de situatie hier voor ons is vergeleken met andere landen. Dan krijgt hij een korte geschiedenisles van me. Hoe vrouwen hier 100 jaar geleden (en minder) ook niet bepaald gestimuleerd werden om te gaan fietsen. Vond op het web een foto uit die tijd; de man rijdt, de vrouw mag mee...

(members.multimania.nl)

Nog steeds zijn er specifieke groepen vrouwen in Nederland voor wie kunnen en mogen fietsen niet vanzelfsprekend is. Zoals immigranten en vluchtelingenvrouwen. Bedankt mensen van Velo-city, dat ik de gelegenheid krijg om met fietsexperts uit de wereld te discussiëren hoe we dit kunnen veranderen!

Fietslessen in Dordrecht: een speciaal geval

In het najaar van 1993 werd ik benaderd door Vrouwencentrum Menzil in Dordrecht. Zij waren op zoek naar een docent verkeerslessen, omdat ze gestart waren met fietslessen. Zij waren aan het rondbellen en kwamen via via bij mij in Tilburg terecht.


Het was voor mij een prima gelegenheid om een aantal ideeën die ik had voor de verkeerslessen te kunnen testen in Tilburg én Dordrecht. Ik was namelijk op zoek naar een manier om de verkeerslessen levendig te kunnen geven. Regels uitleggen is geen inspirerende bezigheid en alle Nederlandse woorden die je moet kennen maken het lastig. Leg aan mensen die de taal nog niet zo goed begrijpen en spreken eens het verschil uit tussen 'rechts rijden', 'van rechts' 'naar rechts' 'rechtsaf' 'rechtdoor', ......


Het leidde ertoe dat ik ruim twee jaar verkeerslessen gaf bij vrouwencentrum Menzil in Dordrecht. Ook een paar keer een cursus in het centrum en workshops in de Staart. Toen pleitte ik ervoor dat het goed zou zijn om iemand in Dordrecht zelf te zoeken om deze lessen te geven. Ik deed het met plezier, maar in mijn ogen was het niet zo zinvol om steeds iemand van buiten de stad hiervoor in te huren. Bovendien waren de lesmaterialen 'Stap op de Fiets' inmiddels beschikbaar.


In de periode daarna organiseerde ik jaarlijks een landelijke Inspiratiedag die regelmatig door Dordtse fietsdocent Nel bezocht werd.


Vanaf 2008 kregen de fietslessen in Dordrecht weer mijn aandacht. Eerst door betrokkenheid van de Fietsersbond. Ik begeleidde namens hen de nieuwe fietsdocent bij een aantal lessen in Sterrenburg. Leuke klus!

In 2009 werd ik blij verrast met wederom een telefoontje uit Dordrecht. Dit keer door André van het initiatief Wielwijk Fietst! Met als uitkomst dat ik de afgelopen tijd een aantal trainingen gegeven heb aan de Dordtse fietsles docenten en vrijwilligers.

Hier een een filmpje over Wielwijk fietst!

Ik ben benieuwd hoe mijn relatie met de fiets(lessen) in Dordrecht zich verder zal ontwikkelen

Minister Jorritsma benut opgeknapt cadeau voor rondje

Op woensdag 17 april 1996 organiseerden we vanuit het CBV Tilburg het symposium "Allochtonen stappen op de fiets". Het was het moment waarop we de lesmethode 'Stap op de Fiets' presenteerden en door middel van dit symposium, met sprekers van landelijke organisaties en politiek aandacht vroegen voor het onderwerp. Dit alles geplaatst in het kader van het 15-jarig bestaan van het CBV. Deze foto stond de volgende dag in het Brabants Dagblad: minister Jorritsma links op de fiets en onze toenmalige directeur Snjezana Matijevic in mantelpak rechts. Ze reden samen een rondje door de tuin van Villa 'de Vier Jaargetijden' met fietsen die we voor de gelegenheid van de gemeente kregen voor de fietslessen. Het waren 10 opgeknapte fietsen, uit de voorraad geruimde fietsen van de politie.

De minister hield een toespraak bij dit symposium, waarvan ik de tekst bewaard heb en graag met jullie deel:

Toespraak van de minister van Verkeer en Waterstaat mevr. A. Jorritsma-Lebbink tgv presentatie en aanbieding van de cursus 'Stap op de Fiets' op woensdag 17 april te Tilburg.
(Alleen uitgesproken tekst geldt)

Dames en heren,


Verkeer en Waterstaat heeft het imago een typisch mannenministerie te zijn. Dat krijg je al snel als je je bezighoudt met kloeke bruggen, stevige dijken en snelle wegen. Dat werk wordt natuurlijk niet alleen door heren gedaan, dat kan iedereen bedenken. Nee, de vrouwen van Verkeer en Waterstaat staan ook zo hun mannetje. Ze zijn alleen nog wel in de minderheid. Nog wel, want we werken er hard aan om het aantal verder op te krikken.

Fietsvriendinnen; van idee tot gemeengoed

In 2001 bezocht ik de fietsconferentie in Schotland. Bijzonder en inspirerend! Ik presenteerde er over fietsen als middel voor emancipatie en sprak met veel mensen uit heel Europa. Zo ook met een Schotse vrouw met wie ik aan de praat raakte over hoe moeilijk het kan zijn om je gedrag te veranderen. Zo wil je bijvoorbeeld best meer gaan sporten, bijvoorbeeld in de sportschool, maar hoe gaat het je lukken om dat ook echt te doen? Ze vertelde dat ze geprobeerd had om via briefjes ophangen aan een maatje te komen, omdat zoiets samen doen nu eenmaal beter werkt.

Dit gesprek was voor mij de eerste vonk om te gaan werken aan een vervolgproject voor de fietslessen door te gaan werken aan het samen fietsen, na afronding van de lessen. Een paar maanden later had ik een landelijke Inspiratiedag georganiseerd voor iedereen die zich bezig houdt met fietslessen en presenteerde ik in een van de workshops het idee om te gaan werken met fietskoppels. Iedereen was enthousiast over dit idee en we dachten samen na over een goede naam voor dit concept. Daar kwam de naam FIETSVRIENDINNEN uit rollen en we wisten meteen dat dit de goede naam was. Het is meteen duidelijk dat het om samen fietsen gaat en dat het om meer gaat dan alleen het fietsen.

Op dat moment vermoedde ik niet dat de naam en het concept zoveel mensen zou aanspreken; zoveel meer dan de woorden fietsles of fietseducatie. Vanaf 2001 heb ik met veel passie het concept vorm gegeven bij het CBV in Tilburg en van daaruit verspreid naar andere organisaties in het land. Inmiddels staat het concept van Fietsvriendinnen, of de variant fietsmaatjes en worden er op lokaal niveau nog regelmatig nieuwe initiatieven opgezet. Vandaag was het weer zover. Een berichtje in het nieuws vanuit Papendrecht waar Vluchtelingenwerk fietslessen geeft en ook het samen fietsen wil faciliteren.

Bijzonder om van zo dichtbij te kunnen zien hoe een idee zich kan verspreiden!

Ik heb ook wonderbaarlijke gevallen meegemaakt

In juni 1996 werd ik geïnterviewd door het Brabants Dagblad over mijn vrijwilligerswerk bij het CBV. Mooi om dat stuk nu terug te lezen en nog steeds achter de beweegreden te staan hier ooit mee te beginnen:
"Op een gegeven moment had ik er genoeg van om constant in de boeken te zitten. Ik wilde er eens uit. Kennis maken met vrouwen uit het Midden-Oosten die hier in Nederland rondlopen. Ik heb heel bewust voor dit vrijwilligerswerk gekozen. Ik kan er iets van leren en dat heb ik nodig om gemotiveerd te blijven. Het gaat mij eigenlijk niet zozeer om het helpen van anderen. Ik zie het meer als een statement. Als vrouwen willen leren fietsen, moet dat mogelijk zijn."

Verderop in het artikel spreek ik uit dat ik dat vrijwilligerswerk wel leuk en zinnig vind, maar ook graag betaald werk zou doen. In die tijd was het best lastig om werk te vinden.
"Daarom probeer ik nu op allerlei manieren werk te creëren. Ik ga op zoek naar een leegte en maak een plan om die leegte in te vullen. Het bij het Centrum (Buitenlandse Vrouwen) heb ik al een beginnetje gemaakt. Ik ben bezig met het opzetten van een aparte verkeerscursus voor de fietslessen. En er hangt nog meer in de lucht."

Er hing inderdaad nog meer in de lucht!

Advies aan allochtone vrouwen in 1994: Nederlands leren en fietsen

In het Eindhovens Dagblad van 27 april 1994 staat te lezen dat er een bijeenkomst werd gehouden in het Eindhovense Philips Station, waarin de positie van de allochtone meisjes en vrouwen op de arbeidsmarkt centraal stond. Zowel Nederlands leren als leren fietsen werden als een absolute noodzaak gezien.

"Uit de woorden van de verschillende sprekers bleek gistermiddag dat met name Turkse en Marokkaanse vrouwen om allerlei redenen zo goed als kansloos zijn op de Nederlandse arbeidsmarkt. Ze spreken de taal niet, of nauwelijks, ze hebben geen vervoer, geen kinderopvang en geen opleiding..."

Nog steeds hebben veel vrouwen geen eigen vervoer, naast het lopen of meerijden met anderen. De bus is duur en werkt met een ingewikkeld systeem (zeker voor mensen met geen of een lage opleiding); fietsen hebben zij nooit geleerd. We kunnen het ons in Nederland nauwelijks voorstellen, maar in veel landen is fietsen een mannen aangelegenheid. Het wordt geassocieerd met sporten, snelheid en gevaar.
Eenmaal in Nederland ziet men wel veel vrouwen fietsen en ontstaat er langzaamaan de wens om dit, op latere leeftijd, nog te leren.

Een nieuwe taal leren als volwassene valt  niet mee; leren fietsen is ook een hele kunst. Maar het kan zeker wel en dan gaat er een hele wereld voor je open. In Eindhoven vonden rond 1994 zo'n 60 vrouwen per jaar met een taal- en fietstraject een baan. Mooi dat dat toen ook al goed samenging!